Hệ thống xếp hạng mức độ khó của leo núi và leo khối đá

Ngay cả khi bạn chưa từng trải nghiệm trên khu vực leo núi ngoài trời, bạn có thể nghe thấy ai đó nói về hệ thống xếp hạng mức độ khó của leo núi và leo khối đá khi mô tả một tuyến đường leo. Những gì hệ thống này mô tả là mức độ khó của việc leo lên và xếp hạng theo hệ thống thập phân Yosemite (YDS). Mặc dù được ứng dụng chủ yếu ở ngoài trời, hệ thống này cũng được sử dụng để đánh giá độ khó của tuyến đường trong các phòng tập thể dục leo núi.

Giống như sự khác biệt giữa các hệ thống đo lường của Mỹ và hệ mét, các quốc gia với hệ thống leo núi khác nhau sẽ rất khác biệt: Đức, Anh, Pháp và Úc đều có xếp hạng riêng. Bài viết này sẽ tập trung vào xếp hạng phổ biến tại Mỹ và cũng sẽ giải thích Thang đo V được sử dựng khi leo khối đá.

1. Tổng quan về mức độ khó khi leo núi

Ban đầu được phát triển để mô tả đầy đủ các chuyến du lịch phượt, YDS đánh giá các bước leo núi kỹ thuật theo thang từ 5.0 đến 5.15.

2. Cải tiến của độ khó theo thang 5

Ban đầu, cơ sở hệ thống thập phân cho YDS giới hạn xếp hạng ở mức 5.09 cho các lần leo khó nhất vào thời điểm đó. Tuy nhiên, khi các nhà leo núi kỹ năng và thiết bị phát triển, nhu cầu tăng lên để xếp hạng cao hơn. Bởi vì 6.0 đã được chỉ định để leo núi với viện trợ, nên xếp hạng 5.10 trở lên đã được thêm vào.

Để xác định thêm độ khó của tuyến đường, một hệ thống phân loại phụ của các chữ cái (a, b, c hoặc d) được sử dụng chung với mức 5.10 trở lên. Do đó, một tuyến được xếp hạng 5.10a dễ dàng hơn một tuyến được xếp hạng 5.10d.

3. Cách sử dụng xếp hạng độ khó khi leo núi

Phần khó nhất của cuộc leo núi, là cơ sở để đánh giá độ khó. Một số sách hướng dẫn cung cấp thêm manh mối cho độ khó bằng cách thêm xếp hạng + hoặc -:

• + chỉ ra rằng một tuyến đường duy trì mức độ khó của nó trong hầu hết chặng đường
• – chỉ ra rằng chỉ một hoặc hai điểm sẽ rất khó.

Mặc dù hệ thống số được chuẩn hóa, xếp hạng có thể và thay đổi. Một bối cảnh nhỏ có thể giúp bạn tận dụng tối đa xếp hạng leo núi này:

• Xếp hạng này có liên quan đến môi trường: khi bạn chuyển từ phòng tập thể dục sang ngoài trời, hãy bắt đầu ở mức thấp hơn vì thời tiết sẽ khiến mọi thứ trở nên khó khăn hơn.
• Xếp hạng có liên quan đến khu vực: xếp hạng có thể tương đối dựa trên độ khó của chúng so với các lần leo núi khác gần đó. Khi bạn ở một khu vực mới hoặc phòng tập thể dục, hãy hỏi người dân địa phương xem xếp hạng có xu hướng cao hay thấp ở đó không.
• Xếp hạng có thể mang tính cá nhân: xếp hạng có thể dựa trên kiểu leo hoặc kiểu cơ thể của người leo núi đã phát triển tuyến đường.
• Xếp hạng mang lại thông tin: xếp hạng là hướng dẫn, đừng bị ám ảnh quá mức về một con số. Sử dụng xếp hạng để chọn các tuyến đường đầy cảm hứng, thử thách và phù hợp với mức độ leo núi bạn thích.
• Xếp hạng cũng liên quan đến tình huống: hãy chú ý nhiều hơn đến những người leo núi ở độ cao hơn.

4. Các cấp leo núi

Một khi bạn biết việc leo lên khó khăn về mặt kỹ thuật như thế nào, câu hỏi tiếp theo là, “sẽ mất bao lâu?”. Các cấp leo núi cung cấp hướng dẫn, cho thấy thời gian một người leo núi có kinh nghiệm có thể mất để hoàn thành tuyến đường:

• Cấp I: một vài giờ
• Cấp II: gần hơn bốn giờ
• Cấp III: bốn đến sáu giờ
• Cấp IV: một ngày rất dài
• Cấp V: hai ngày (yêu cầu ở lại qua đêm)
• Cấp VI: hai ngày hơn

Cấp VII sẽ tương đương với mức của một cuộc thám hiểm lớn. (Việc sử dụng hệ thống dựa trên chữ số La Mã cũng cho phép các cấp cao hơn được thêm vào trong tương lai.)

Cấp không được sử đụng khi leo núi trong nhà vì không ai sẽ bị mắc kẹt trên tường phòng tập thể dục sau khi trời tối.

Nhiều người có thể hoán đổi các cấp độ này với xếp hạng YDS. Đừng quá lo lắng về sự khác biệt giữa các mục này trừ khi bạn đang xem xét một tuyến đường ngoài trời dài, nhiều người và thực sự cần phải biết các cấp để leo lên.

5. Mức độ leo khối đá

Giống như độ khó của leo núi, leo khối đá đã phát triển nhiều hệ thống xếp hạng. Tiêu chuẩn được sử dụng rộng rãi nhất hiện nay là thang đô V, được đặt theo tên của John, “Vermin” Sherman, người đã hợp tác với bạn bè của mình để đánh giá các tuyến đường trong khu vực leo khối đá Hueco Tanks huyền thoại ở Texas.

Nếu bạn đi leo khối đá ở châu Âu, bạn sẽ thấy các khu vực được xếp hạng theo thang Font. Hệ thống đó bắt nguồn từ Fontainebleau, một vùng đá cuội nổi tiếng của Pháp.

Thang đo V bắt đầu từ V0 (dễ nhất) đến V16 (khó nhất). Nó cũng bao gồm một đánh giá mức cơ bản VB dành cho những người mới bắt đầu. Ngoài ra, mức thang cũng có thể được thêm những con số cao hơn 16 để tăng mức độ khó. Đôi khi bạn thấy dấu + hoặc – được thêm vào một giá trị để phân biệt mức độ khó trong cùng một xếp hạng.

So sánh mức độ khó của leo khối đá và leo núi 

Dưới đây là phiên bản sửa đổi (đã được thêm cấp độ cho người mới bắt đầu) của biểu đồ được sử dụng bởi các cuộc thi leo núi tại USA:

Mặc dù leo khối đá và leo núi đòi hỏi các kỹ năng thể chất tương tự, nhưng chúng đủ khác biệt để đảm bảo thận trọng khi so sánh thang đo V với YDS. Nó không phải là hiếm xảy ra, nhưng những người leo núi có kinh nghiệm và leo khối đá có thể bắt đầu thấp hơn nhiều so với biểu đồ trên gợi ý.

Sử dụng quy mô leo khối đá theo thang V với cách tiếp cận tương tự như YDS: hiểu rằng nó vai gồm chủ quan và khách quan, và bạn nên tham khảo ý kiến để chọn các vấn đề thách thức, mặc dù không quá khó khăn.

Nguồn: REI

Xem thêm >> Cách lựa chọn mũ bảo hiểm leo núi